Í greininni er fjallað um upphafsár íslenska raunveruleikasjónvarpsins, sem kalla mætti gullaldarár þess, frá 2000–2006. Raunveruleikasjónvarpið er sett í menningar- sögulegt samhengi, meðal annars í tengslum við upphafsár SkjásEins, en kúltúrinn sem viðgekkst á sjónvarpsstöðinni einkenndi allt frá verkefnavalinu til vinnustaða- menningarinnar en lá jafnframt í þeim margbreytilegu venslum sem má finna á milli fyrirtækisins og tíðarandans. Einnig er raunveruleikasjónvarpið lesið saman við tíðarandann á þessum árum því að á tímabilinu sem einkum er skoðað stóð útrásin einmitt sem hæst. Það er sett í samhengi við hugmyndafræði nýfrjálshyggjunnar, ekki síst sjálfsstjórn.
Fjallað er um reimleikahúsið í skáldsögunni Hálendinu eftir Steinar Braga. Í sögunni er virkni reimleikahússins ekki bundin eiginlegu húsi heldur er hún fólgin í landslaginu. Þannig fylgir Steinar Bragi hefð norrænna gotneskra sagna þar sem myrkar og óvægnar óbyggðirnar birta það sem innra með sögupersónum hrærist. Sagan gerist rétt eftir hrun og fjallar um það hvernig fjárhagsvandræði festa sögupersónur í reimleikahúsinu – nema að í sögunni er reimleikahúsið í raun hálendi Íslands. Í greininni er rætt um ótta og áföll sögupersóna og sýnt hvernig hvort tveggja endurspeglast í íslenskri auðn.
Húsið (1983) or The House, directed by Egill Eðvarðsson, was the first icelandic fea-ture-length horror film. it follows the tradition of the haunted house genre which was popular between the Seventies and Eighties. The haunted house is a graveyard of gothic secrets but also the place where buried secrets come alive. The haunted house is often a traumatic location or a manifestation of the trauma haunting its inhabitants' minds. Thus, the haunted house horror is usually first and foremost dealing with the horror within the brain of the inhabitants. This article explores how the haunted house in Húsið manifests the protagonist's trauma in terms of recent studies by the psychiatrists Bessel van der Kolk and Onno van der Hart.
A haunted house can either be a monster or the habitat of monsters, or even both. These houses have a unique attraction and a variety of methods to catch their prey. The scariest haunted house in the film Rökkur by Erlingur Óttar Thoroddsen (2017) does not provide shelter from wind and weather as it is not made of wood, concrete or stone. The ghosts in Rökkur are lurking online instead. By using the premises of the horror genre, Erlingur focuses specifically on the dangers that young homosexual men can be facing today. Chat rooms and social media are like hunting grounds for the monsters stalking the main characters. The film also focuses on the staggering silence of survivors of sexual violence, as studies have indicated that male victims are less likely to report the crimes they have suffered.
Ljóðaþátturinn samanstendur af inngangi eftir Guðrúnu Steinþórsdóttur og Sigrúnu Margréti Guðmundsdóttur og skálduðum textum eftir Steinunni Sigurðardóttur, Önu Mjallhvíti Drekadóttur, Gyrði Elíasson, Þórdísi Helgadóttur og Adam Zagajewski.
Umfjöllun um kynbundið ofbeldi hefur farið hátt síðustu ár en það er meginefni Ritsins þessu sinni. Með sífellt fleiri frásögnum af raunverulegu ofbeldi og áreiti – og skáldskap sem fæst við kynbundið ofbeldi og byggir jafnvel á raunverulegum atburðum – hafa menn ekki aðeins orðið meðvitaðri en fyrr um kynbundið valdamunstur sem viðgengst í tilteknu félagslegu samhengi samtímans (jafnt þröngu sem víðu) og orðið gagnrýnni en áður á ýmis lög, dóma og fyrningarákvæði; Þeir eru teknir að skoða kynbundið ofbeldi í tengslum við annað ofbeldi sem fyrr hefði naumast verið tengt því; farnir að greina það á fortíðarsviðum þar sem því hefur lítt eða ekki verið veitt eftirtekt fyrr og teknir að leggja markvisst niður fyrir sér staðlaða, ósjálfráða og menningarbundna hugsun sem lýsir af máli.
Rannsóknarefni og aðferðir þeirra höfunda sem hér skrifa eru innbyrðis afar ólík. Í hugvísindum spanna greinarnar vítt svið, frá síðmiðöldum til samtímans. Ingibjörg Eyþórsdóttir skrifar um kynbundið ofbeldi í sagnadönsum og hvernig þeir voru notaðir til að koma mikilvægum upplýsingum á milli kynslóða kvenna. Bókmenntagreining Öldu Bjarkar Valdimarsdóttur og Guðna Elíssonar annars vegar og Björns Þórs Vilhjálmssonar hins vegar tekur mið af raunverulegum frásögnum af ofbeldi sem hefur átt sér stað í íslensku samfélagi og hvernig unnið er með það í skáldskap. Alda Björk og Guðni fjalla um ljóðabókina Drápu eftir Gerði Kristnýju en Björn Þór um skáldsöguna Kötu eftir Steinar Braga. Af sviði sálfræðinnar skrifar Rannveig Sigurvinsdóttir um rannsókn sem hún gerði á birtingarmyndum kynferðisofbeldis í frásögnum kvenna á netinu (sem komu fram árin 2015–2017 á Facebook og Twitter), og tók þá mið af réttlætingum gerenda og þolenda. Þorgerður Einarsdóttir prófessor í kynjafræði og Þórhildur Sæmundsdóttir kynjafræðingur og meistaranemi í lögfræði greina niðurstöður Hæstaréttar í kynferðisbrotamálum eftir breytingar á kynferðisbrotakafla hegningarlaganna 1992 og 2007. Þær greina þrástef og mynstur í orðræðunni, og hvort og þá hvernig samfélagsleg staða kvenna birtist í niðurstöðum dómstólanna. Guðrún Þórhallsdóttir málfræðingur skoðar sögu nafnorðanna gleðimaður og gleðikona og veltir meðal annars fyrir sér mismunandi merkingu þeirra og eðli málbreytinga sem gleði-orð hafa orðið fyrir.
Óritrýndar greinar innan þema eru tvær en báðar eru eftir rithöfunda. Hallgrímur Helgason ræðir eigin upplifun af neikvæðum viðbrögðum annarra gagnvart nauðgunarlýsingu sem hann skrifaði um í bókinni Sjóveikur í München, sem byggir á eigin reynslu. Grein Margaret Atwood er þýðing heftisins en hún fjallar um afstöðu rithöfundarins og vangaveltur um atburði sem áttu sér stað í kanadískum háskóla fyrir fáeinum árum.
Í inngangi þemaheftis Ritsins: Kynbundið ofbeldi 3/2018, ræddu ritstjórar ekki síst um kynbundið ofbeldi gegn konum í sögulegu ljósi, en í þessu hefti greina þær ljóð Öldu Bjarkar Valdimarsdóttur sem prýðir forsíðuna og beina síðan sjónum frekast – en þó ekki einvörðungu – að kynbundnu ofbeldi sem hrín á körlum og hinseginfólki
Sársauki er eitt af því sem fylgir kynbundnu ofbeldi og því var fengið leyfi hjá tveimur rithöfundum til að birta í þessu hefti Ritsins fyrirlestra sem þeir fluttu á ensku á alþjóðlegu sársaukaráðstefnunni The Many Faces of Pain, vorið 2016. Höfundarnir eru Auður Ava Ólafsdóttir, sem þýddi sjálf sinn lestur, og Naila Zahin Ana – sem er uppalin í Bangladess – en Aðalsteinn Eyþórsson þýddi lestur hennar.
